Software piraterij zoals veel andere zaken, is ietsje complexer dan het eerst lijkt. Piraterij wordt in de eerste plaats gezien als iets dat mensen doen zodat ze niet moeten betalen. Dit is slechts een van de redenen om aan piraterij te doen. Andere illegale (denk ik?) redenen zijn dat de software niet beschikbaar is in de eigen regio. Veel games zijn bijvoorbeeld exlusief in Japan. Of het wordt ook beschikbaar in America, maar niet in Europa. In dit geval is het waarschjnlijk nog altijd juist om te importeren, hoezeer het ook kostelijk of moeilijk is.
Een andere reden is dat het niet meer verkrijgbaar is. In tegenstelling tot de andere media: boeken, muziek en films, zijn oudere spellen vaak simpelweg niet te koop. Vooral Nintendo is erg frustrerend in hoe ze omgaan met hun Virtual Console. Nintendo spellen zijn immers nog altijd erg begeerd. Het goede nieuws is dat hun emulators beschikbaar zijn op al hun consoles sinds de Wii. Het nadeel is dat om een of andere reden (hoogstwaarschijnlijk licentie en copyrights) ze telkens voor een nieuw platform vanaf nul dezelfde software erg langzaam uitgeven. Er is steeds na veel tijd, nog weinig beschikbaar. Het gaat nochtans om ongeveer dezelde software en roms. Strikt technisch gezien is er geen enkel excuus. Als voor elke heruitgave op een ander platform, opnieuw per titel moet worden afgesproken kan dit wat tijd kosten. Waarom men niet gewoon de uitgave van de spellen voor een veel langere periode voor alle regios bespreekt, is voor mij een raadsel. Alle betrokken partijen zouden intussen moeten beseffen dat dit enkel piraterij aanmoedigt. Sommige spellen zijn wettelijk gezien enkel tweedehands te krijgen, en door hun zeldzaamheid en begeerdheid onbetaalbaar voor iedereen met meer verstand dan geld. Zou je zo graag Panzer Dragoon Saga willen uitproberen voor (op moment van schrijven) een dikke €700?
Een groot probleem dat de games industrie deelt met de film industrie, is dat er erg veel cultureel erfgoed verloren aan het gaan is. Niet alle bedrijven proberen hun erfgoed zo goed te bewaren als Nintendo. En zelfs als dit serieus genomen wordt, neemt dit alleen het probleem van beschikbaarheid niet weg. De absurde realiteit is dat veel van de piraten die zich bezighouden met het vinden en beschikbaar maken van games, dit doen met het beschermen van cultureel erfgoed als voornaamste doel. Het is makkelijk om enkel te zeggen dat hun methodes niet legaal zijn. Maar de veronderstelling dat iedereen in die gemeenschap dit doet omdat men niet wil betalen voor hun spellen maakt een oneerlijke beschuldiging. Het verkrijgen van de spellen in de eerste plaats is absoluut niet goedkoop of makkelijk. Het vereist ook kennis en samenwerking om de software uit ondermeer cardridges te halen, en sites en evenementen te organiseren, dus er is ook geen sprake van gemakzucht. De "echte" piratecommunity geeft om spellen en zij die ze maken, en willen niet dat dit verloren gaat of ontoegankelijk wordt voor mensen na hen. Ze zijn bezogd om het verlies van cultureel erfgoed waar ze om geven. En dit is bewezen een terechte zorg te zijn. Als rechthouders voldoende doen om dit werk voor zulke redenen onnodig te maken, te minder problematische piraterij wordt, zelfs als zal het nooit helemaal verdwijnen.
Als het op het bewaren van origineel materiaal gaat, is er niets beter dan emulatie. Door de functionaliteit van de originele hardware goed na te bootsen in software, krijg je een getrouwe presentatie die nagenoeg of zelfs volledig identiek is aan het originele systeem. Software wijzigen zodat ze op nieuwe hardware werkt wordt 'porten' genoemd. Fouten en problemen in het origenele worden in Ports vaak opgeschoond. Vooral veel engrish (term voor slecht ‘english’, bij games meestal van Japanners) gaat bijvoorbeeld verloren. Aan de ene kant is dit goed omdat het de eigenlijke bedoeling weergeeft. Maar dit is ook een beetje spijtig. Wie wil in een wereld leven waarin je bijvoorbeeld geen “conglaturations, a winner is you!” te zien krijgt als je het spel uitgespeeld hebt? Zelfs als er geen komische bedoeling was, maakt dit in principe deel uit van het originele werk. Ook grafisch opschoonwerk, glitches en bugs worden opgelost. Dit kan dus een goede zaak zijn voor het bieden van een betere ervaring. Aan de andere kant gaat hierbij het origineel verloren. En ook dat is een serieuze kwestie. Als je daarover twijfelt, vraag dan eender welke Star Wars fanaat die je durft benaderen.
Wat meestal de reden is om een spel te emuleren is dat de nieuwere versie van een game, of de PC port van een (zelfs oude) console game, inferieur is. Als het absurd klinkt dat een machine die tientalle keren krachtiger is moeite heeft om de software correct af te spelen. Of dat na decennia van inzichten in gamedesign, het eindresultaat een minder goed afgewerkt product is. Dan ben je daar volledig correct in. Dit is doorgaans het gevolg van nalatigheid. Een snelle cashgrab. Tales of Symphonia (Gamecube-game) werkt bagger, omdat het bagger geprogrammeerd is en ze het nooit hebben opgelost. Chrono Trigger, één van de beste games ooit gemaakt, was tot westerse gamers bij de heruitgave in 2018 door het lint gingen, minder goed dan de 23 jaap oudere origenele SNES versie. Het was letterlijk beter om deze games op dezelfde PC te spelen met een emulator. Het mag wel verduidelijkt worden dat de oorzaak in deze twee gevallen niet een "quick cashgrab" was. In Japan is de PC als gamingplatform maar zeer recent aan het doorbreken. Van de jaren tachtig tot Playstation 4 generatie diende een PC voor Japanse gamers om te surfen, een paar MMOs, Visual Novels en fangames te spelen, werk.. De mentaliteit was anders dan de rest van de wereld.
Er zijn bepaalde leugens waarmee bedrijven proberen wijs te maken dat we bepaalde dingen niet mogen. Dit is geen overdrijving sinds het gaat over bestaande rechten die mensen wel degelijk hebben. Zoals ‘Warranty-void-if-removed stickers’. Blijkbaar kan men ongestraft wegkomen door het verspreiden van valse wettelijke informatie. Ook als het aankomt op emulatie gebeurt dit. De nuance is dat het niet altijd gaat om volkomen leugens, en dat er mogelijke verschillen zijn per land.
Laat het eerst en vooral duidelijk zijn dat het aanbieden en verspreiden van auteursrechtelijk beschermd materiaal zonder toestemming van de rechthebbende altijd en overal verboden en strafbaar is. Het is dus in de eerste plaats belangrijk om te beseffen dat het hier strikt om het desbetreffende materiaal zelf gaat. Methodes van emulatie (zolang niet gebaseerd zijn op beschermde broncode) of de manier waarop data verplaatst wordt (bijvoorbeeld: torrenting, uitlenen..) van data zijn op zichzelf niet illegaal.
Laten we het allereerst over licenties hebben. Het is voor velen nog steeds moeilijk in te beelden dat er aanvankelijk onbeschermde media wordt verspreid en verkocht. Licentie-vrije muziek (steun ze als je hun muziek goed vind!) zorgt bijvoorbeeld dat je niet honderden euros aan Sabam moet betalen, omdat ze niet uitgegeven is onder een 'proprietary license'. Je mag meer doen met media die niet beschermd is, of beschermd is onder een minder strenge licentie dan de gewoonlijke. Dit wil zeggen dat er ook geen probleem is met bijvoorbeeld het gebruik van torrents voor dergelijke data. Het is immers niet illegaal om dergelijke data aan te bieden of te verspreiden (uploaden). Er zijn veel software projecten die van torrents gebruik maken op goedkoop en heel erg snel data aan te bieden. Torrents zijn dus belangrijk, zowel vandaag als in toekomst, en kunnen om deze reden niet verboden worden. Dergelijke tools zijn dus niet slecht als ze juist gebruikt worden.
Dit geld ook voor het emuleren van je software of het afspelen van media ongeacht de methode, zolang het materiaal wettelijk is verkregen en voor eigen gebruik is. Sommige emulators zijn echter op een manier gemaakt dat ze beschermd materiaal nodig hebben om te functioneren. Dit is dan wel weer een probleem. Een voorbeeld hiervan is het toevoegen van de oorspronkelijke beschermde bios voor emulators. De makers van de emulators zullen deze nooit aanbieden of verspreiden voor duidelijke redenen. Voor de meeste platformen is dit geen probleem, ze zijn volledig geprogrammeerd zonder af te nemen van de originele software die deze toestellen hebben (als ze dit al hebben). Het afhalen van de bios uit je eigen console, het afhalen van roms uit eigen cardridges of het gebruiken van je eigen Playstation CDs en DVDs is dan weer helemaal geen probleem zolang het strikt voor eigen gebruik is. Dit is echter niet voor iedereen zo makkelijk om te doen, en dus een heel erg strenge voorwaarde.
Hoe dan ook is emulatie zelf NIET illegaal. En de beste plek om dit te bewijzen, was de rechtbank.
Er zijn ook emulators die verkocht werden. In Januari 1999 stond Steve Jobs op het podium tijdens Macworld. Daar kondigde hij de ‘Connectix Virtual Game Station’ emulator aan. Dit was emulatiesoftware ter waarde van 49 USD, voor het ontzettend populaire Playstation 1 destijds. Hij kreeg luid applaus. De Virtual Game Station was ook een commercieel succes. Je had natuurlijk een Playstation CDs nodig om te spelen, maar het was uiteraard een kwestie van tijd eerdat dit omzeild werd. Sony heeft uiteraard hen aangeklaagt, met steun van Nintendo en Sega, maar had verloren. Het was een overwinning voor (correct uitgevoerde) emulatie op console fabrikanten.
Bleem, ook voor de Playstation, is het bekendste voorbleeld van commeriele emulators voor consoles. Waarschijnlijk omdat in tegenstelling tot Virtual Game Station, ‘Bleem!’ beschikbaar was voor Windows. Straffer nog was dat er ook een versie was voor de Dreamcast console. Helaas is het nog al te vaak makkelijk om door het gebruik van rechtzaken, en dus de kosten die daarbij komen, andere ondernemingen failliet te laten gaan. Deze strategie, een flagrant misbruik van het rechtsysteem, werkt erg goed tegen kleinere ondernemingen. Ondanks dat Sony de rechtzaken had verloren, was men er in geslaagd het bedrijf achter deze emulator tot faillissement te drijven.
Een interessant weetje is dat Nintendo, dat later in 2018 hard neerkwam op romsites, zelf gebruik lijkt te hebben gemaakt van deze sites. De rom voor Super Mario die de Wii versie van de Virtual Console heeft, bezit een stuk code dat een ‘iNes header’ heet. Dit is iets dat niet op de cardridge staat maar is een aanpassing voor emulators. Terwijl de Virtual Console en NES Classic wel degelijk emulators zijn, is dit misschien niet nodig voor Nintendo hun emulators. Het kan dus bewijs zijn dat Nintendo, of degene die het werk voor hen deden, zelf de rom van het internet hebben gehaald.
Zij zijn niet de enige. Een ander voorbeeld hiervan is Ubisoft. 'Tom Clancy Rainbow Six Vegas 2' had DRM die zo intrusief was dat ze het spel niet digitaal konden heruitgeven. Dus opzettelijk een gekraakte versie van hun spel verkochten. Nog erger dan de header-code dat effectief een functie had, was dat ze de 'credits', de erkenningstekst, van de crackergroep waarvan ze het hebben genomen niet hadden verwijderd. Dit zijn interessante kwesties. Is het een vorm van diefstal om de erkenning van de auteur weg te halen? En is het legaal om zonder de autoriteiten te betrekken te stelen van een dief? Wat als je vervolgens wat er dan gestolen is van je, maar waar "waarde" aan is toegevoegd, terug verkoopt zonder daarvoor te vergoeden? Ik hoef geen advocaat te zijn of rechten te hebben gestudeerd om te zien dat deze boel proberen te ontwarren enkel koppijn zou geven.
Trivia terzijde. Het had even geduurd eerdat onder meer Nintendo en Sony besloten om emulatie te omarmen. Niet alleen via Virtual Console software maar ook via hun Classic Consoles. Dit zijn Singleboard Computers (een bekend voorbeeld is Raspberry Pi), met hun eigen emulatie software en roms. Hoe lang of vaak de industrie ook zei dat dat emulatie zelf illegaal is (*kuch* Nintendo *kuch*), het niet erkennen ervan werd hypocriet. Het probleem met de vele classic consoles is weeral het erg beperkte aantal spellen erop.
Backward Compatibility, het kunnen spelen van je oude games op je nieuwe generatie spelconsole is een zeer gegeerde feature. Vroeger werd dit vooral gedaan door de oude hardware, die intussen veel goedkoper geworden was, te herbruiken. De Super Gameboy en latere varianten ervan hadden bijvoorbeeld zowat een hele gameboy, en wat extras, in de cardridge steken. Het eerste Playstation 3 model had de PS2 chip er ook in steken. Je bent dus niet echt aan het emuleren, omdat je het op de oorspronkelijke hardware draait. Omdat emulatie van de, destijds heel erg verschillende chips, zowel erg ingewikkeld is en een veelvoud van rekenkracht vereist, was dit een veel haalbaardere manier om dit te doen. Het nadeel is dat je meer onderdelen moet toevoegen, wat het toestel complexer en duurder maakt.
Deze aanpak is niet meer zo interessant. Games van oudere generaties zijn nog altijd erg populair en zelfs de goedkoopste hardware kan ze makkelijk emuleren. De nieuwere consoles, zoals eerder vermeld, gebruiken al dezelfde componenten als een PC. Door dezelfde standaard te behouden: dezelfde processor achitectuur (oververeenvoudigd: het ontwerp ervan) en software, is emulatie niet nodig. Net als een stuk software voor Windows kan werken op meerde versies ervan (bv: Windows 98/Me/2000/XP of Windows XP t.e.m 10). Een goed voorbeeld hiervan is dat de PS5 zowat alle PS4 spellen kan spelen (en beter want krachtiger, en consoles hebben eindelijk SSDs). Als Sony het zou aanvullen met zeer goede emulatie en digitale verkoop van ROMs op PSN voor de eerste drie Playstation consoles kunnen ze deze met deze twee technieken een ontzettend waardevolle spelmachine kunnen aanbieden. Over de reden dat dit niet onmiddelijk gebeurde valt te raden. Het kan gaan van aandeelhouders die niet willen dat je je oude spellen speelt, tot diezelfde oude weerzin van emulators waar zelfs Nintendo (voor hun eigen) emulators.
Dus het beste van beide werelden is altijd aanwezig geweest op PC. Software draait zonder problemen op krachtigere machines, en op meerdere versies van Windows of andere besturingsystemen. Al hetgeen waarbij dit niet het geval is gooi je gewoon in een Virtuele Machine. Ze worden meestal 'VM' genoemd, en zijn een emulatie van een andere computer (met eventueel een ander besturingsysteem). Ze zijn enorm krachtig en nuttig voor zowel thuis als professioneel gebruik. Er word nog steeds enorm veel vooruitgang gemaakt en zijn iets dat absoluut de moeite is om in te verdiepen als enthousiasteling.
Niet alleen hardware fabrikanten maar ook uitgevers moeten meer op emulatie inzetten. Het is de snelste, goedkoopste en makkelijkste manier om oude games opnieuw naar verschillende platformen te brengen. Zelfs als de hardware fabrikant de software niet wil ontwikkelen, is er immers niets dat hen tegenhoud om zelf deze rond de game te programmeren. Goede emulatie software kan keer op keer gebruikt worden zodat het een goede investering is om hun oude catalogus opnieuw te verkopen.
Emulatie werd voor een lange tijd door console fabrikanten gezien als een vuil woord, maar het maakte al lang deel uit van de PC wereld. Laten we beginnen door nogmaals duidelijk te maken dat emulators geen speelgoed zijn. Emulators zijn tools, softwarematig gereedschap. Veel mensen zullen verbaasd zijn hoeveel oude hardware en software nog gebruikt wordt voor enorm belangrijke zaken. En dit is niet enkel en alleen omwille van besparingen, de erg beperkte rekenkracht en opslag is vaak genoeg om te doen wat het moet. De code vroeger had er weinig ‘vet’ aan om die reden, wat zorgt dat er minder code is dat geexploiteerd kan worden. Oude hardware en software is vaak ook veel eenvoudiger. Te minder stukken in de spreekwoordelijke machine, te minder er fout kan gaan en te makkelijker het is om te vinden wat er fout ging. Wat het zulke hardware en software veel betrouwbaarder maakt.
De amerikaanse luchtmacht heeft nog altijd systemen voor hun nucleaire silos die 8 inch floppys gebruiken. Ook van een piloot heb ik gehoord dat vandaag veel vliegtuigen gedeeltelijk vertrouwen op oude, maar betrouwbare, technologie. En als het gereedschap past is daar niets mis mee. Maar mensen gaan er niet aan werken met computers van dezelfde tijd. Ze hebben tools zoals emulators nodig. Het moto ‘don’t fix what ain’t broke’ is toepasbaar zolang security niet in gedrang komt. Maar tegen de tand des tijds is niets bestand. De realiteit is dat oude hardware, zelfs zonder bewegende delen, uiteindelijk toch "slijt". Capacitors (nederlands: Condensator) blijven niet eeuwig goed. En oude electronica blijven herstellen en "restaureren" (ik bedoel hiermee onderdelen vervangen voordat herstellen noodzakelijk is) is meestel enkel zinvol als hobby.
Tools voor het oude DOS besturingsysteem zoals DOSbox (emulator) en FreeDOS (open en gratis DOS alternatief) zijn dus echt belangrijk. Het zal dus niet verbazen dat de computerindustrie in het algemeen er nooit een probleem mee had. Idem voor games. Er is een sterkere band tussen PC-game ontwikkelaars, dan met console ontwikkelaars en uitgevers. Het open platform maakte het ook veel makkelijker om de beslissing te maken. Er zijn veel spellen verkrijgbaar op Steam en GOG die gebruik maken van DosBOX. De DosBOX licentie staat dit toe, en de software die gedraaid wordt is nog altijd auteursrechtelijk van hen. Iedereen wint!
Sega heeft een rijke geschiedenis aan spellen uit de 8 en 16-bit periode. Ze hebben een uitstekend aanbod beschikbaar gemaakt op Steam van tientalle games. De spellen zijn redelijk geprijsd en het is mogelijk om verschillende regionale versies te spelen van hetzelfde spel dat je koopt. Er is duidelijk erg veel moeite en passie gestoken in deze emulator. De virtuele omgeving brengt je echt terug als naar de jaren 90 kindertijd, vooral als je een VR headset gebruikt. De emulator biedt ook aanpassingen, filters en save-states zoals alle goede emulators hebben. En om het pakket af te maken is er goede documentatie onder de Steam guides. Het spijtige is dat voor PC dit enkel verkrijgbaar is op Windows. Zeker geen slechte deal!
Hier en daar vind je nog wel eens een echt oude arcade van welleer. Soms werkt ze nog, soms is er meer schade dan wat rot hout en 'doet ie het niet'. Atari Vault biedt een kans om de erg oude en simpele spellen die de basis van het medium vormde te spelen. Niet alleen is het de beste manier om legaal spellen als Asteroids, Missile Commander, Gravitar en zelfs Pong te spelen. Je krijgt een voorstelling van hoe de arcades er uit zagen, en een hoop extra illustraties. Al maakt het niet strikt gebruik van emulatie (veel van de spellen werkte puur hardwarematig), maar is het een port. Het doet wat het kan om dit belangrijk stuk van gaming geschiedenis te helpen bewaren en beschikbaar te maken voor mensen later. Atari Vault is de beste museum die je in huis kan halen, want je mag meer dan slechts kijken.
De Megaman Collection is ook een erg goed voorbeeld van een klassieke spellen die zo volledig mogelijk gepresenteerd worden. Het bevat de eerste zes ‘rockman’ games, en de spellen zijn nauwkeurig geëmuleerd. Het is een voorbeeld van hoe games opnieuw uitgegeven kunnen worden. Er zijn nog steeds wat beperkingen als het aankomt op het instellen van eigen controllers, en serieuze fans melden soms wat problemen met input lag. Dit komt mogelijk doordat er beperkingen waren opgelegd met wat er gedaan mocht worden op vlak van emulatie. Toch is dit een stap in de juiste richting, en een kans om deze spellen legaal te bezitten. En als er meer titels als Megaman Collection uitkomen, is in de toekomst emulatie geen vuil woord meer, maar een kwaliteitsgarantie.