Wie heeft er nu niet Microsoft Windows gebruikt? Beeld je in dat we een zaal vol mensen vragen om de hand op te steken als ze nooit in Windows computer in huis hadden. De enige die de hand zouden op steken zijn dan aandachtstrekkers, of de kinderen van kunstenaars, muzikanten of architecten. Windows was abslotuut overal. Mijn eerste ervaringen met computers begonnen met Windows 95 (en DOS). We hadden tevoor wel een Commodore 64 die mijn vader, meer dan tien jaar nadat het eerst was uitgekomen, in huis bracht. Maar dat telt niet echt mee want het enige dat ik er ooit mee kon doen als klein kind zonder internet, was de joystick en een cardridge met spellen insteken en het aanzetten. Ik herinner me nog een avond dat mijn vader zich neerzette met een bundel papieren met lijnen code die net zo goed vol met magische toverspreuken stond. Want dat is precies wat de vreemde engelstalige instructies waren voor iemand die nog niet eens in het allereerste leerjaar zat (of evengoed ook voor alle andere jaren waarschijnlijk). Het leek voor iemand zonder verstand ervan nagenoeg onmogelijk om de spellen op al die floppys in het broodrooster (zeer grote externe floppydrive) dat erbij kwam te steken, en ze aan de praat te krijgen. Computers waren alles behalve gebruiksvriendelijk.
Voor Windows 95 was er wel Windows 3.0 of 3.1 met een graphical user interface (GUI). Maar ik heb nog nooit een computer gezien met die versies. Waarschijnlijk waren ze niet al te populair en gingen de meeste van Commodore en Atari (de ST had wel een GUI) recht naar Windows 95. Oude grote IBM computers met DOS erop waren vooral iets dat ondernemingen gebruikte. Op de Macintosh na waren het dus vooral oude, ofwel dure toestellen die zeker niet aan iedereen besteed waren.. Dus het leek alsof met Windows 95 homecomputing echt begon. Met veel van de verbeteringen sindsdien, zou ik zeggen dat Windows 95 niet al te stabiel was. En dat is eigenlijk nog zachtjes uitgedrukt. Computers crashte voortdurend, en het leek vaak zonder reden te gebeuren. Je kon letterlijk een blauw scherm te zien krijgen en zeggen dat je ‘niets had gedaan’. De internet-boom was nog niet begonnen dus veel last van virussen had men niet.
Computers diende voor kinderen vooral om DOS-spellen die op floppies rondgingen te spelen. Piraterij was een begrip dat velen niet echt begrepen. Ondermeer omdat veel van de games shareware waren. Volwassenen speelde niet vaak games en deden dus niet aan gamepiraterij. En over legale kwesties en copyright moet je een kind niet vragen. De spellen die ik me nog herinner van toen zijn ‘Billy the Kid Returns’, Trolls, de eerste GTA (ik stond versteld toen ik over de kapotte brug sprong met een auto), ‘Jill of the Jungle’ en natuurlijk ‘Skunny: Save our Pizzas’. Het laatste is een ongezien meesterwerk dat ik moet vermelden opdat het nooit verloren zou gaan. Dankzij de CD waren er spellen met stemmenwerk van Humongous entertainment zoals Freddi Fish. Het eerste spel had een shockende twist in het begin waarin Freddi onthuld dat ze een meisje is. Wat best slim geschreven was van de studio, want geen Vlamingen bij hun verstand zouden hun pasgeboren meisje "Freddie" noemen. Maar niet alle spellen waren eenvoudig of kinderlijk, Road Rash op de PC was niet bloederig maar wat anders dan Commander Keen. En Heavy Gear toonde dat spellen met complexe controls en live-acting cutscenes mogelijk waren.
Gelukkig gingen computers toen wat sneller vooruit en hadden we na enkele jaren een nieuwe computer met Windows 98. Dit was samen met 56k internet een hele verbetering. Je moest wel eventjes wachten eerdat de primitieve paginas geladen waren. Het was in evenredige maten frustrerend als opwindend om te wachten tot bepaalde afbeeldingen lijn per lijn in beeld kwamen. Het enige dat je verder moet weten over oude modems is dat niemand je kon lastigvallen met telefoontjes of fax terwijl je het gebruikte. Oh ja, en het ding klonk alsof het aan het sterven was terwijl het verbinding maakte. De exacte ritme en klank ervan als ik inbelde is nog steeds in mijn hoofd gebrand en zal me bijblijven tot ik zelf sterf. Windows 98 was een stuk stabieler dan Windows 95 maar voor de rest redelijk identiek. DOS spellen hoorde nu tot het verleden, zeker nadat de Playstation en Nintendo 64 de tijd hadden om echte 3D graphics in het ons netvlies te branden. Het is ook sinds dan dat PC en online gaming zoals we het vandaag kennen begon. Half-Life was voor velen het startpunt. Talloze uren, en waarschijnlijk een fortuin aan internetkosten, gingen erdoor met het spelen van Team Fortress en Counter-Strike.
Windows 2000 was veel stabieler dan de vorige twee. En maakte gebruik van de NT kernel (erg belangrijk en klein stukje van een OS). Het was een goed besturingsysteem, maar het was ook moeilijk om een verschil te vinden met 98 behalve dat het ‘nieuwer’ was. En Windows ME (Millenium Edition) was shit. Ze maakte er zelfs een grap over in een James Bond film.. Moving on.
Weer een paar jaar verder en Windows XP kwam uit. MSN messenger was razend populair en dit voor eeuwig zou zijn waarmee we chatten. Malware was wijdversprijd, en pop-ups waren niet te temmen. De meeste mensen hun computers werden al snel heel traag door de gebrekkige veiligheid van Windows. Het hielp ook niet dat de meest gekende anti-virussen rommel waren (ja ik bedoel Norton en McCaffee!) en niets deden tegen Spyware. ADSL en Kabel-internet maakten ook stilletjes aan hun intrede. In België had Belgacom de meeste mensen ook goed liggen met hun Speed Touch USB modem die ze in starterskits verkochten. Het internet was beperkt doordat het via USB was. Ik wou niet geloven toen ik te horen kreeg dat de andere modem sneller was. Ik had nog erg veel over computers en technologie te leren. Mensen die genoeg van computers afwisten om een eigen zaak te beginnen maakte gouden tijden mee door de algemene onervarenheid en talloze problemen die er waren. De Playstation 2 was ook uitgekomen, en net als de Nintendo 64 gaf het de computers ons de indruk dat de computers destijds niet veel voorstelde ten opzichte van een pure gamingmachine. Dit waren de laatste jaren waarin men zei dat PC gaming aan het sterven was. Valve lanceerde hun nieuwe revolutionaire platform, Steam. En iedereen, mij inbegrepen, haatte het. Wat was er mis met de ingame menus? Waarom zou je in godsnaam een server zoeken als je op je bureaublad bent, zodat het spel nog moet opstarten? Chatten konden we al op MSN!
Dit was ook de tijd dat een echte krak in computers waarvan ik veel heb geleerd, Peter, mij toonde dat er iets anders dan Windows bestond. Het is verbazend hoe we allemaal het dood normaal vonden dat er talloze merken van autos waren. Maar de computers die voertuigen in aantallen waren aan het inhalen? Niemand stelde er zich vragen bij dat dit alleen maar op Windows draaide. Het is een beetje dezelfde onzinnige situatie als we nu met smartphones hebben. Tot dan toe waren er ook nauwelijks Macintosh computers of andere Apple producten te bespeuren. Behalve zelden op TV dan, er stond er een op een bureau in de set van een ruzieprogramma op VTM (Een "insider" vertelde me dat men sponsorgeld wou voor het "promoten" van het merk, waarop men werd weggelachen door Apple). En was ook een iMac G3 te zien die verpacht werd op ‘FC de Kampioenen’ een keer (voor een schappelijke 200 euro als ik me niet vergis). En twee G3s tijdens een of andere gekke LAN-party op de keukentafel bij ketnetprogramma W817. En.. that’s it! Je kon ze blijkbaar slechts kopen in de speciale dealerships in de provinciesteden. En Linux was absoluut niet gebruiksvriendelijk destijds voor zelfs de meeste gevorderde gebruikers. Microsoft had praktish nul concurrentie.
Vista kwam voor thuisgebruikers uit begin 2007. Dat het veel minder populair was dan Windows XP is eerder zacht uitgedrukt. Het zag er mooier uit. Maar tegen dan bleven we niet zo lang meer onder de indruk. Het vroeg ook wat meer resources (vooral geheugen) dan de meesten toen op hun computer hadden. En ook de nieuwe betaalbare machines hadden ook nog wat anders te doen dan gewoon Windows draaien. Het was ook niet erg aangenaam om te gebruiken het nieuwe ‘User Account Control’. Al zou deze maatregel de veiligheid wel aanzienlijk verbeteren. Met de uitgave van Windows XP Service Pack 2 en 3 maakte het dus niet echt een kans. Veel mensen werden in de loop van Windows XP een stuk verstandiger in het veilig gebruik ervan, en de constante stroom van updates had de voornaamste veiligheidslekken hersteld. De meeste onderhielden XP dus zo lang mogelijk. En met zo lang mogelijk bedoelen we echt absurd lang. De meesten stopte waren echter al gestopt met XP te gebruiken nadat de opvolger van Vista er was.
De volgende grote release was Windows 7, waarvon ik de Release Candidate (lees: opgeschoonde beta-versie) had geprobeerd. En ik was erg onder de indruk van wat ik zag. Het ontwerp was strak, stijlvol en het systeem leek stabiel en vlot te draaien op mijn PC. Ja, ik heb het geprobeerd voordat het uit was. En ja, dat is wat ik toen dacht. Ik had er geen problemen met wat aan de nerdige kant te zijn zolang ik naar de gym ging (ja, ik was niet altijd dik). Ik had er hoge verwachtingen van, en ze kwamen uit. Windows 7 werd inderdaad de nieuwe XP. En het had niet zo veel domme en onnodig beperkende versies als Vista! Alles leek goed. En net als XP hielden velen er zo lang mogelijk aan vast. Dit was mogelijk de beste versie van Windows.
Windows 8.. Ja, het startmenu was gehaat. De interface was verschrikkelijk en je kon niet rechtstreeks naar de desktop opstarten. Mensen waren veel skeptischer en waren intussen zo afhankelijk van hun computers dat nutteloze veranderingen niet langer welkom waren. En iets later gebeurde de Snowden Reveals. Laten we zeggen dat dit niet veel vertrouwen wekte. De Amerikaanse politiestaat begon zichtbaar te worden, en het Amerikaanse volk, ondanks het idee onder de meesten van hen dat een dubbele standaard prima is, werd niet beter behand dan de bondgenoten. Het ging alleen verder bergaf sindsdien. Ik ga al de voorname securityproblemen en rechtenschendingen sindsdien hier niet opnoemen. Deze opsommen en uitleggen zou een heel boek op zich zijn. We gaan het vanaf hier strikt houden bij Windows. Want het ergste moest nog komen. Wat volgt is het meest relevante gedeelte, voor u, de lezer.
Ik ga met de deur in huis vallen. Windows 10 is per definitie malware. Specifiek: spyware. We kunnen we het hele lijstje, en meer, afvinken.
1. Het installeert/installeerde zichzelf zonder toelating (04/2016)
2. Het zend informatie weg zonder toestemming te vragen (telemetry)
3. Het houd je in de gaten (CNIL 07/2016)
4. Het forceerd reclame aan de betalende gebruiker (06/2015)
5. Het is moeilijk/vervelend/gevaarlijk om te verwijderen (lees: terugzetten naar ouder versie of ongedaan maken)
6. Het installeerd of veranderd uit zichzelf software, dit kan niet voorkomen worden (stabilteitskwestie** 07/2015)
7. Het verwijderde bestanden bij vele gebruikers.**
* Ook de dure Enterprise versie waar je het zogezegd kon uitzetten (05/2017)
Voor andere gebruikers was het een constant gevecht om dit te voorkomen.
Men heeft geregeld de instellingen voor het delen van informatie "per ongeluk" teruggezet met een update. We hebben enkel hun woord hierover.
**Onaanvaardbaar in praktijk owv stabiliteit als hoogste prioriteit. October update 1809 (10/2018), was opzettelijk nalatig. Nummer 6 en 7 willen ook zeggen dat dit uit handen van de gebruiker of beheerder was.
Verder is er ook nog het probleem dat Windows beveiliging erg zwak is. Iedereen kan gewoon een Password Reset USB Key kopen en met het uiterste gemak op volledige toegang krijgen tot andere hun computer geraken. Ikzelf heb op verzoek en MET TOESTEMMING van een vriend die zijn wachtwoord kwijt was, met enkel de hulp van een zoekmachine, op slechts een paar uur tijd erin geraakt en het wachtwoord gewijzigd. Ik ben helaas niet meer zeker welke versie het was. Ik denk Vista. De ‘attack from France’ exploit was nog langer gekend en was niet eens wat ik had gebruikt. Nogmaals ik ga hier geen heel boek neerschrijven met alles dat er reeds is gebeurd met de exacte bronnen. Besef dat ik absoluut geen hacker of programmeur ben, en dit toch gedaan kreeg.
Hetgeen dat er voor zorgde dat ik niet langer Windows wilde gebruiken was de Windows 10 gebruikersovereenkomst. Ik ben in de gewoonte om gebruikersovereenkomste te skimmen. Ik heb ze een paar keer aandachtig gelezen te voor en kijk gewoon snel, terwijl ik erover ga, of er iets vreemd tussen lijkt te zitten. Wat ik toen zag zinde mij niet. Het mocht in essentie mij bespioneren door te kijken wat ik typte, zei of wat er in mijn bestanden stond. Het mocht bijhouden welke applicaties ik wanneer gebruikte en voor hoe lang. Het mag zelf beslissen om updates te installeren en het systeem te herstarten..
Toen ik dit leesde had ik het gevoel dat het niet meer mijn computer was. Dat het niet meer enkel mijn bestanden erop waren. Het is Microsoft hun computer als ik Windows 10 installeerde. Als je tot hier hebt gelezen, en je hebt enig empathie, dan kan je misschien begrijpen hoezeer deze vaststelling mij raakte. Ik heb VEEL tijd gespendeerd met computers. En ik heb er geen moment spijt van te doen wat ik graag deed. Tot dan was er een zekere rebelsheid in het gebruiken van Microsoft Windows en het opkomen voor onze privacy, consumentenrechten en vrijheden. Dat is dom. Ik voelde wanhoop voor de toekomst, waar mijn toestellen niet meer van mij zijn. Als een toestel van jou is heb je normaal altijd de eerste en laatste zeg in wat het doet. Het mag enkel de eindgebruiker, die het maakt of koopt, dienen in de eerste en laatste plaats. Maar jij beslist niet wat je computer doet. Microsoft beslist dit. Zelfs als ze je doorgaans je gang laten gaan. En dit is een trend die mensen in de techwereld, hobbyisten, enthousiastelinge en experts in hun veld overal begonnen te zien. De toekomst ziet er steeds dystopischer uit.
Om nog maar te zwijgen van al de rommel (bloatware) die er op staat, en die je slechs zeer moeilijk kan verwijderen zoals de Windows Store, Cortana, "Xbox", 3Dviewer, etc.. Je kan het verwijderen, maar het is ingewikkelder dan het hoeft te zijn. De uninstall knop is gewoonweg onklikbaar. Een zuivere, serieuze, installatie van Windows verreist een boel opzoekwerk en het kopiëren van commands naar de powershell, of het gebruik van scripts die dit voor jou doen. Dat kan allemaal niet al te veilig zijn, zeker als je niet begrijpt wat je precies aan het doen bent.
Dan zijn er (afhankelijk van de regio in ergere mate) reclame in het startmenu en/of games. Ik haat reclame. Zolang ik onthou dat ze het hebben gedaan, koop ik nooit meer kaas van een bepaald merk, omdat ze mij een reclamefilmpje van tien seconden lieten zien tussen een twee potjes Patience in. Ik speel dat al sinds 1995, wat bezield men om er reclame in te gooien?! En waarom kwamen ze na het rondsnuffelen in mijn browsercookies en persoonlijke gegevens tot de conclussie dat ik geínteresseerd ben in kaas? Rot op met je kaas!
Een groot hekelpunt bij mensen die al een zeer lange tijd Windows gebruiken is dat de Instellingen menus erg verwarrend zijn. Je kan dit oplossen door "Godmode" toe te voegen, dit doe je door een nieuwe map aan te maken, en deze een zeer specifieke en ingewikkelde naam te geven. Dat veranderd de map in een snelkoppeling naar een overzichtelijker menu waarin je al de instellingen kan terugvinden. Het design van allerhande menus was enorm inconsistent, met maar liefst 11 verschillende stijlen voor ibegrepen Windows applicaties. De verschillen tussen vesters en contexmenus zijn niet alleen aarslelijk, maar ook verwarrend. En we spreken dan niet alleen over een navigatieknop die dan hier, dan daar staat. Ik heb zelfs meegemaakt dat "radioknoppen" (cirkels die leegzijn behalve de ene die je kiest) gebruikt werden als "checkboxen" (kan meerdere uit de groep selecteren). Als mensen die al jaren powerusers zijn niet eens vinden wat ze willen, wat moeten anderen dan doen?
Er is enig begrip dat voor veiligheidsredenen men standaard wil dat de doorsnee gebruiker hun computer vanzelf update. Maar door de controle weg te nemen van gebruikers die liever zelf kiezen wat ze wanneer willen veranderen heeft al enorme schade aangericht. Zeker omdat veel updates niet of slecht getest bleken te zijn. Een berucht voorval was toen sommige gebruikers folders met data compleet kwijtraakte. Blijkbaar was dit omdat de gebruikers "zelf" kozen om updates toe te passen. Niemand was blijkbaar ingelicht dat we standaard beschouwd werden als een betatesters.
Mijn meest recente heikelpunt is dat Windows 10 enkel vlot werkt op een SSD. Niet dat ik ooit een besturingsysteem zou installeren op een mechanische HDD, maar SSDs kosten wat meer. Ik had een SSD van 120GB waarvan het de helft in beslag nam, en ik geen ruimte had voor W10 en Battlefield5! Een OS en een game paste er niet op zonder elke megabyte die ik kon besparen te verwijderen.. Waarom moet Windows 60 tot 80 gigabyte schijfruimte gebruiken, als iets anders dat even functioneel is nog niet eens 10GB nodig heeft?
Een PC gamer zijn wil zeggen dat je geeft om technologie. Dat je het beste wilt van PC hardware en software, alsook games. Dat anderen er zich niets van aantrekken, ongeacht hoe belangrijk computers, internet en nieuwe technologie ook is een apparte kwestie. Jij hebt die luxe niet! Als PC gamer moeten je meer van jezelf en je systeem verwachten. Er zijn anderen die proberen een versie van Windows 10 te bekomen dat vrij is van ongewenste rommel en telemetry. En Windows 8.1 gaat na een tijdje gewoon niet veilig meer zijn.
Een voor de hand liggende oplossing lijkt de Professional of Entreprise editie te zijn. Professional is zeker te verkiezen op Home, maar kost nogal wat maar geeft je, in ruil voor meer geld, de kans om instellingen te wijzigen zodat je kans maakt op privacy en controle over je systeem. Professional is echter niet vrij van onzin. De echte powerusers zijn overgegaan naar LTSC. Met LTSC heb je de Windows 10 installatie die je eigenlijk hoorde te hebben. Geen onzinnige features (store, cortana,..), geen bloatware, pushed je niet tot het koppelen aan een account. Je hebt volledige controle over je systeem. Het veranderd niet tenzij je een nieuwere versie installeert, en het krijgt vanzelf de stabielste veiligheidsupdates. Kortom, het besturingsysteem dat men eigenlijk verwacht.
Er zijn slechts een paar "problemen". Long Term Servicing Channel kost ontzettend veel. Je moet zelf nog een programma installeren om afbeeldingen weer te geven. En Microsoft is stillaan aan het beseffen dat veel gebruikers die ze liever op Home of Pro zien er naartoe aan het vluchten zijn.
Sinds er voorgaande instanties waren waarbij de eindgebruiker hun beslissingen ongedaan werden gemaakt of genegeerd (zelfs bij het peperdure Entreprise) werden, is het verlangen naar een grovere borstel dan tweaks in "registry" of "groups policy" ontstaan. Er zijn wel degelijk manieren om de vuilere onderdelen van Windows 10 rechtstreeks te verwijderen. Windows 10 Ameliorated (betekend "beter gemaakt") is een poging om een versie van Windows te maken waar alle onwenselijke stukken verwijderd zijn. Het is een lang en moeilijk proces om te installeren, en mijn installatie ervan stopte na drie dagen met werken. Dus ik kan het niet aanraden. Niet alleen is het moelijk en moet je voorzichtig zijn dat je geen netwerkverbinding hebt. Als je zeker wil zijn dat je alles legaal is, moet je erg zorgvuldig voorbereiden en dan urenlang stap voor stap alles zelf doen zonder dat er iets foutloopt. Veel werk om een betrouwbaar besturingsysteem te krijgen!
Ik voel dat het nodig is om het ook te hebben over Apple hier. Steeds meer mensen hebben Mac computers. En dan vooral de laptops, en ik kan uit ervaring bevestigen dat je er wel degelijk op kunt gamen. De nieuwe opkomst van Apple sinds de iPod, en het feit dat je op hun computers kunt gamen, noodzaakt dat ik het over hen hier ga hebben.
Van de aanzienlijke verzameling Steam games die ik had, reeds meer dan duizend toen, hadden een verassend groot deel ondersteuning. De helft was beschikbaar op Mac OS, en slechts een derde op Linux (nu zijn dit er veel meer dan Mac OS via Steam Proton). En minder dan twintig ervan werkte niet eens op Windows zelf. Ik bezit ook praktisch geen slechte spellen, ik koop niet zomaar wat goedkoop is, ik ben van begin af aan erg kieskeurig en voorzichtig geweest. Het ergste dat er tussen zit is middelmatig.
Meer dan 500 goede games is zeker goed genoeg om een Mac te rechtvaardigen zou je dus denken. Maar ik ga je de ongezouten waarheid geven die je hier verdient. ‘De enige reden om een Mac te kopen, is als je Adobe en/of Autodesk-software wil gebruiken zonder Windows’. Dat is het enige sterke argument dat ik na al deze tijd kon vinden ervoor. En het word hoogtijd dat die twee firma’s hun software ook makkelijk verkrijgbaar maakte op Linux als je het mij vraagt. Ze zijn al jaren lang lid van de Linux Foundation!
De krachtigste Mac is de Mac die je in Linux of Windows draait, of die met wat onofficiële drivers op je minder metalische gekleurde doos draait. Het aankopen van een Mac voor MacOS is ook geen goed idee als je zeker wil zijn van goede hardware, die correct ondersteund word. En als je zeker wel zijn dat indien de garantie verlopen is, je er gewoon onderdelen van kunt vervangen. Daarom, al heb ik er nooit in levende lijve een gezien, noch zeg ik dat je dit zou moeten doen (please don’t sue me), lijkt het alsof het bouwen van een Hackintosh een logische keuze is. Maar nogmaals, doe. dit. NIET. Ik bedoel, ik ga je niet zeggen wat je wel of niet moet/kan/zou doen. Of wat precies wettelijk is toegestaan op dit vlak..
Al de rest in dit artikel gaat dus over waarom het een slecht idee is om Apple hardware te kopen. Als je gelooft dat Apple geen kwaad kan doen, en het altijd de fout van anderen is, heb je twee opties. Je stelt je open voor rationele argumenten en bewijs, of je slaat dit deel over. Begrijp echter dat ik enkel wens te helpen. Ik zal zaken die te doen hebben met de psychologie achter de Apple-culte niet uitleggen. Al ontsnapt de ironie van de iconishe "1984" reclame mij zeker niet. Er zijn mensen die hard hebben gestudeerd in dat veld die het beter kunnen uitleggen.
Ik zie twee lessen die je kan wegnemen van Apple. De eerste is dat een domme naam (voor engelstalige is het gewoon ‘Appel’) met een eenvoudig (maar herkenbaar!) logo, goed genoeg is om een van de rmeest succesvolle bedrijven te bouwen. Dus als je een zaak wil beginnen verspil niet te veel tijd hier aan. Er zijn genoeg voorbeelden die aantonen dat het verbazend genoeg geen zak uitmaakt. En dat voor wie het nog niet door had: mensen met gebrek aan moraliteit zijn zwaar in het voordeel in de huidige maatschappij. Iets dat lijkt dat alleen maar erger gaat worden voor mensen die technologie begrijpen en de ontwikkelingen ervan (en de algemene politiek) de laatste jaren volgde. Nu dat jullie genoeg verward of wanhopig zijn, laten we samen eens kijken hoeveel beter het verleden was voor zij die het niet kennen. Ik heb het gevoel dat er niet genoeg over geschreven is van een meer technisch standpunt, of die van de enthousiaste tech-gemeenschappen. Laten we dit even rechtzetten.
Apple is er al wat langer dan sinds de iPod uitkwam. Veel langer. Vroeger was Apple een firma dat meestal goede computers bouwde, met uitstekende software voor tekenaars, architecten, muziekanten en alle andere technische en kustzinnige taken van die aard. Het was een niche product waarop professionals konde rekenen. Veel van deze mensen die nu nog werken, haken steeds meer af omwille van kwaliteitsproblemen en beslissingen die gemaakt worden omdat het doelpubliek veranderd is.
Ik ga geen hele geschiedenis van Apple in de details neerschrijven. Weet gewoon dat Steve Wozniak iets in gang heeft gezet met de Apple I, de Apple II en hun spin-offs dat we alleen maar kunnen respecteren. Helaas is dat niet het Apple dat wij kennen. De invloed van Steve Jobs kwam al snel. Dit toonde zich in de moord van de superieure IIGS. Met teruggehouden potentieel (lees CPU kloksnelheid) en een goedkopere prijs zelfs als je nog een dure en specifieke monitor erbij moest kopen was het een indrukwekkende machine voor zijn tijd. En het stond in de weg van Apple zijn visie. Of het technisch, theoretisch of wettelijk gaat om stelen of niet. De bijdrage van Xerox PARC door het uitvinden van de computermuis en de Graphic User Interface mag niet vergeten worden. Het is sempelweg fout om deze verwezenlijkingen aan Apple toeschrijven. ‘Beter goed stelen, dan slecht uitvinden’ is een gezegde dat Apple zeker ter harte nam. Vroege computergeschiedenis is best interessant als je je meer in deze wereld wil verdiepen. Maar nogmaals, er zijn betere en diepgaandere bronnen.
Voor de mensen die geloven dat Steve Jobs ‘the second coming of Christ’ was. Laten we dat ook snel even doorbreken met nog een ander verhaal dan het hele gebeuren met Xerox. Steve was een ontwerper en een marketer, maar zeker geen ingenieur. En dat had zo zijn gevolgen. Het lijk me ook lang genoeg geleden, dat er hier gewoon op terug gekeken kan worden en gelachen. Steve Jobs vond blijkbaar dat veel van de computers veel te luid waren, en stoorde zich eraan. Linus Torvalds zou het er ongetwijfeld met hem mee eens zijn geweest. Maar in plaats van fantsoenlijke passief koelingssysteem uit te werken met slim design, dat krachtigere computers toen nog belange niet hadden, besloot hij die fans gewoon weg te halen. En de ventilatiegaten waren ook te VEEL te lelijk, dus die moesten ook weg. Hete lucht hoeft toch nergens heen te gaan heh? Nope, dit gaat allemaal wel goed komen, zolang je er maar in gelooft.. Het zal je dan niet verbazen dat het een beetje toasty werd in de Apple III. ‘Hilarity ensues’. De lange geschienis van "schade door oververhitting" begon hier.
De extreme hitte die opbouwde (er waren toen geen failsafes en temperatuurmeters) stopte gelukkig de machine voordat het plastiek of metaal begon te smelten. Het probleem was dat het uitzetten van de geleidende Integrated Circuits (denk gewoon kleine onderdelen) zorgde dat dingen vanbinnen verschoven of zelfs loskwamen. Het logische gevolg was dat het toestel niet meer fantsoenlijk werkte. Natuurlijk werkte men bij Apple met hun eigen machines, een goed principe dat sommige ondernemingen vandaag missen, waaronder ook Steve’s vriend van hogeschool. Daniel Kottke was zo gefrustreerd door zijn machine dat hij besloot om het op te heffen en te laten vallen uit pure frustratie! En tot zijn verbazing werkte het plots terug. Raad eens wat het advies voor klanten die hulp vroegen met het onvermijdelijke probleem was? En als je gedaan hebt met lachen kun je beginnen met janken als je naar de recente geschiedenis kijkt van "hoe je het ding verkeerd gebruikt". Het was toen al duidelijk dat men niet geloofde in ‘producten terugroepen’. Of dat men denkt dat oververhitting slechts een detail is.
Na een paar interessante decennia over te slaan (waaronder een deal waarin Microsoft zelfs Apple red) komen we aan in 2004. De iPod Classic (4th gen). Dit zorgde voor de revival van het eerder niche merk, naar de gigant die het vandaag is. De eenvoudige bediening, het aantrekkelijke design, de fashion-statement, en... de 80GB Toshiba HDD?! Begrijp me niet verkeerd. Het was ongeloofelijk hoeveel muziek je in je zak kon hebben, en het gemak waarmee je al die titels kon beheren. Dit was een revolutie zoals de Walkman van Sony. Maar als een jonge knaap vond ik dit al heel erg verwarrend. Waarom zou in een toestal dat bedoeld is om mee te bewegen terwijl het aanstaat, laat staan al de mensen die het hadden om te joggen, een ingenieur in godsnaam denken dat dit een goed idee is? De gemiddelde mens snapt niet waarom je best de stroom niet plots aanzet, of werkende PC te veel rondbewoog voordat SSDs bestonden. Nee. er is geen verstandige techie of ingenieur die dat dacht. Marketing en designers hebben het bij Apple veel sneller voor het zeggen gekregen dan elders. Een trend die de mensheid niet ten goed kwam. Thans, daarmee veronderstellen we dat het geen subtiele vorm van "planned obsolescence" is.
IT werd steeds meer een deel van ons dagdagelijkse leven. En toegegeven, buiten de toen nog eerder beperkte ‘edgy gamer esthetic’ zag het er allemaal nog wat droog en saai uit. Technologie is er voor iedereen, en ten goede van iedereen. IBM is een belangrijke firma, maar ik snap dat niet hoe sommige het warm krijgen als ze een Thinkpad zien. Tech aantrekkelijk maken voor iedereen is een goede zaak. De wereld werd dragelijker voor nerds en geeks. Helaas is er een prijs die we betalen met 'vorm over functie' (zie enkele alineas terug met de Apple III). Hopelijk worden we ooit allemaal wijzer op dat vlak.
Ik wil het niet hebben over al hun producten van de afgelopen 10 tot 14 jaar. Al zou dit overlappen met de ‘leertijd’ die de meeste mensen hadden. Dit gaat om computers dus laten we smartphones en tablets terzijde laten. Algemeen advies daarvoor, als je het elders laat herstellen en het werkt nu, blokkeer updates. Louis Rossman is een iconisch figuur die iedereen kan volgen voor meer inzicht op dit vlak. De ‘Right to Repair movement’ is onder meer dankzij hem de toekomst een betere plek aan het maken. Ik ben zeker geen liefhebber van smartphones en heb nooit een tablet gehad. De bedoeling hier is om te kijken of een Macintosh een verstandige aankoop is om te gamen.
Laten we dus terug over de computers zelf praten. Er is weinig te vertellen over hun desktops. In recente tijden maakte ze toetsenborden waarvan toetsen stopten met werken door een stukje stof. En met stof bedoel ik niet textiel. Dan is er ook het probleem met de SATA-kabels dat bleef aanhouden doorheen de jaren. En de verschrikkelijke herstellingen waarvan ik niet zeker ben of ze die allemaal wel gewaagd hebben in Europa. Ik had gewoon niet veel aandacht voor de hele gekte. Mensen doen nog wel van die dwaze dingen, zoals met hun allen pokemon spellen spelen op straat waarbij combat een domme minigame is. Of internet accounts aanmaken met hun echte naam..
Nog recentere tijden dan. De 2018 Macbook Pro bied systemen aan met een zeer krachtige i9 processor. Een krachtige en dure processorreeks die een reputatie had voor ongewoonlijk hoge temperaturen. ‘Zie je wel!’ Zal ongetwijfeld iemand hebben gezegd. ‘Dit zijn toestellen om intensief werk gedaan te krijgen!’ Behalve dat de 2017 Macbook Pro met een i7 sneller was in een typische workload zoals Adobe Premiere. Nogmaals, geen techie of ingenieur die naar de Macbook Pro keek en dacht: ‘Laten we daar gewoon een i9 insteken en het resultaat op de markt gooien!’. Het kan natuurlijk werken als je de kloksnelheid verlaagt, wat het ook doet om te overleven. Maar waarom er dan er een i9 in steken? Dat heeft geen zin! Na een ‘firmware’ update zou het toestel niet steeds terug hoeven te vertragen door optimalisatie. Het probleem is dat bij zwaardere ladingen het zonder problemen in de hoge 90 graden blijft draaien. Computers overleven dat niet, en dit is simpelweg ‘not done’. Ook iets dat men met dit model heeft gedaan is het geheugen en de SSD rechtsreeks op het moederbord solderen! Dit was wat mij deed geloven dat men omgekeerd dacht bij Apple. Ik ben nu oprecht overtuigd dat de besluitvorming tegen dan was geevolueerd naar het volgende. Vraag 1: Hoe kunnen we de klanten het hardst kloten? Vraag 2: Wat maakt het toestel moeilijker om te herstellen of opwaarderen? Vraag 3: Maakt stap 1 het toestel mogelijk dunner en/of zal het meer dongles vereisen? En nee er is geen ene stap die echt in het belang van de klant is.
“Matthijs! Jij hater, jij!” roep je misschien tegen me. “Het gaat eigenlijk om de software! Ga je me echt zeggen dat je nooit positieve ervaringen met hen hebt gehad?” Fijn dat je het voor mij vraagt. Het eerste wat ik mij dan afvraag is waarom men het niet gewoon beschikbaar maakt zoals Windows of Linux sinds men gestopt is met processoren van IBM te gebruiken. Als de software zoveel veiliger en beter was, dan had men een nog groter aandeel van die markt gehad. Maar dat is niet ‘think different’, ze moeten totale controle hebben en tientallen tot honderden euros extra kunnen vragen van naïvelingen voor aankoop of herstel. Daar zit geld in! Het zijn de beslissers bij Apple die in het "1984" reclamespotje vertegenwoordigd waren op de telescreen!
Ik geef toe dat ik ooit een Mac heb gekocht. Eentje die ik nog altijd veel gebruik (soort van). Mijn verwachtingen waren gematigd toen ik de 2015 Macbook Pro had besteld in mei van dat jaar. Een van de redenen daarvoor was omdat de specificaties erg laag leken voor de aankoop prijs. Maar de ‘retina’ display (wil gewoon zeggen 300 pixels per inch) zou het dat waardmaken volgens anderen. Ach ja, ik kocht het omdat ik de volle ervaring wou meemaken. Ik wou al gebruikservaring met MacOS opdoen sinds Warcraft III ervoor uitkwam! Als de aankoopprijs 300 tot 500 euro goedkoper was, zou ik zeggen dat dit een geweldige deal was!
Na drie aanpassingen kan ik zeggen dat het een goed toestel is. Eens ik de laptop met US qwerty-layout had besteld had besteld, zocht ik meteen naar een laptop sticker om het grote snob-logo te bedekken. Gelukkig had ik een camoflage patroon gekozen. Het is echt moeilijk om te zien dat er een tweede laag opzit met de overschot die ik dubbel geplakt had. En dat is echt nodig want de backlight van het snob-logo (dat menig mens vast trots toonde) schijnt gewoon recht door de eerste laag! Zelfs ik het scherm zo donker mogelijk maak. Later merkte ik dat ik de webcam toch niet gebruikte. En aangezien fysieke killswitches om de een of andere reden nog altijd niet ‘trendy’ zijn, besloot ik dat ook gewoon Zuckerberg-style af te plakken met ducttape (de kleur paste).
Maar ik was nieuwsgierig om te zien of het besturingsysteem echt zo veel beter was dan Windows. Windows 10 was er nog niet, dus vergeleek ik het eerder met Windows 7. Dus ik startte het op en besloot om te doen wat je als eerste doet met een nieuwe propere installatie: updaten. Dus na lang genoeg te hebben rondgezocht waar die optie stond om mij als een domme leek te doen voelen, vond ik het in de ‘store’. Vervelend maar prima. Ik klik erop en... Moet mij online registreren.. Hierdoor voldoende verbijsterd besloot ik om te kijken hoe al de programmas verschillen met wat ik al ken van Windows, en de slechts korte ervaring die ik destijds had met (het toen nog niet zo heel erg goede) Linux. Na wat basistaken uit te voeren, en mij te frustreren aan het wisselen van de control-toest en de cmd/windows/super/watjewil-toets overal, ondekte ik na vijf minuten online opzoekwerk dat dit geheel opgelost kan worden. Helaas niet door gewoon een knopje aan te vinken, maar ook niet al te ingewikkeld. Eerst dacht ik dat dit de toetsen verwisseld waren om speciaal te doen. Nu vermoed ik dat de bedoeling is om mensen die gewoon zijn op een Mac te werken het zo awkward mogelijk te maken een ander systeem te gebruiken.
Maar goed. Ik was ‘the ways of the mac-folk’ aan het leren dus ik ging maar gewoon door, in de verwachting wat bij te leren. Mijn volgende grote uitdaging was.. een USB-stick formateren! Een verdomde basistaak die ik al duizend keer gedaan had. Normaal is het vrij simpel in Windows en Linux. Rechtermuisklik op het schijfvolume en kies formateren. Ik moest nu, om iets te doen dat ik voorheen met geen enkele OS moeilijk vond, na een half uur het weer online gaan opzoeken.
Als je denkt dat MacOS gedaan was met mij te generen dan heb je het mis, want de verkenner die er heel erg trendy uitziet beslist dat alle afbeeldingen en videos die op je systeem staan flamboyant zichtbaar moet zijn! Een moment dat zo genant is als je wellicht aan het inbeelden bent. Je zou denken dat een OS preinstalled op laptops meer geschikt was voor openbaar gebruik..
Ik besef dat het een privelege was om per dom geluk de een van de weinige degelijke Macbooks Pros te kopen. Vooral omdat vanaf dan men compleet bananas ging door het verwijderen van alle aansluitingen en die touchbar in te voeren. Niet dat ik denk dat het laatste een geheel dom idee is, het kan moeilijk zijn om te onthouden wat functietoetsen allemaal ook al weer deden in elke applicatie. En terwijl overbodig kan dit een handig alternatief zijn voor het onthouden van shortcuts en sneltoetsen. Of voor custom macros! Men had dat gewoon beter kunnen communiceren door het op een praktische manier te tonen.. En sommige knoppen die niet ‘touch’ hoefde te zijn, 'touch' te maken.. Voor de meeste mensen gaan de functietoetsen toch verloren, net als de scroll-lock en pause/break toets voor zowat iedereen. Meestal worden er twee gebruikt: F5 voor refresh en F11 voor fullscreen. En dat is best zonde van de overige 10 knoppen. Mischien was dit mislukt omdat men er zelf mee afkwam in plaats van eerst iemand anders het te laten doen en het vervolgens beter te pikken. Het had eigenlijk best potentieel.
Dus wat is er wel degelijk positief? Wel na twee jaar gebruiken en frustreren over onzinnig ontwerp, besloot ik er eens kritisch naar te kijken. Zien wat ik heb geleerd en wat ik er goed aan vond. De batterij is uitstekend, het scherm is inderdaad aangenaam, de constructie was stevig en luxueus vergeleken met de plastieke toestellen die ik tevoor had. Multitouch is wennen, maar een goed idee dat nu een standaard vereiste zou moeten zijn voor touchpads. Wat men ook zegt, het maakt het beter dan werken met mouse-nipples (aka pointing stick). En al is het een mirakel dat ik de stomme dongle nog niet kwijt ben, kan het ook een ethernet poort gebruiken (ja dat kan passen). Nee, het ziet en voelt er nog steeds deftig uit. Maar ik stelde vast dat het enige programma dat ik echt gebruik Google Chrome was (gebruik dat niet meer). En dat G-Drive veel aangenamer was voor het opstellen van documenten en het bijhouden van mijn data dan Windows 8 of MacOS. Natuurlijk kijk ik daar op terug als een vergissing. Maar hadden we tegen dan niet allemaal onze privacy opgegeven?
Hoe dan ook. Het kwam er op neer dat ik aan het staren naar een wel heel erg dure netbook! Er was wel veel software beschikbaar in de 'Store', maar de enige waar ik doorgaans voor betaalde waren destijds games. Het sprak mij niet aan en ik stelde voortdurend elk verschil in vraag, waardoor ik mezelf verder onnodig frustreerde. Dit kon zo niet verder! Er moest iets gedaan worden! Dus besloot ik dit op te lossen door MacOS te vervangen met Linux. Voor mensen die iets willen hebben dat op MacOS lijkt zodat de massas (waarschijnlijk dezelfde mensen als in de 1984 reclame) in de buitenwereld het niet herkennen als heiligschennis: installeer er Elementary OS op. Persoonlijk gaf mij dit alleen nare flashbacks. Dus koos ik voor iets anders.
Macbooks waren voor de meeste dus, net als iPhones, een statussymbool. Er was ooit een logica achter de aankoop ervan als een betrouwbaar luxeproduct. Men zette vaak een standaard met ontwerp en kwaliteit met oog op spontane en precieze prestaties, en een hoge baterijduur, waar professionals terecht een premium voor betaalde. In de jaren 2000 toen iedereen hun Windows systemen vol virussen en malware zaten, moet het zalig zijn geweest om een Macintosh te bezitten zolang je gepaste software ervoor had. Maar dat is allemaal verleden tijd. Het is niet meer waarom mensen hun producten kopen. En het is dus niet meer waar ze voor ontworpen worden.
Verplichte videoleerstof:
- ‘My problem with the cult of Apple’ van Louis Rossman (Right to Repair)
- Ook interessant: ‘Apple sues iPhone screen repair shop and loses’ van Louis Rossman
- ‘Fixing the Unfixable iMac Pro with Louis Rossman’ van LinusTechTips
Linux, door sommigen tot vervelends toe ook wel GNU/Linux genoemd, is de basis (specifiek: de kernel) voor een besturingsysteem. In combinantie met andere software krijg je een volledig besturingsysteem. Deze varianten noemen we 'Linux distributies', of simpelweg 'distros'. Je kan, sinds de distro het afgewerkte product is, een Linux distro gewoon zien als een besturingsysteem op zich. Ze gelijken allemaal eigenlijk enorm op elkaar, met als voornaamste verschil wat voor 'desktop environment' (DE), vertaald dus de 'desktop omgeving' je hebt. We kunnen dus gewoon algemeen spreken van ofwel Linux, ofwel de distro in kwestie (bv: Ubuntu, Mint, Debian, Pop_OS) zonder dat het noodzakelijk verwarrend hoeft te zijn.
Linux bestond al sinds de jaren 90, maar het begon pas gebruiksvriendelijk te worden sinds halverwege de jaren 2000. Dit is in grote mate te danken aan de Ubuntu distributie. Zij maakte het systeem simpel en stijlvol. Omwille van de erg beperkte hardware ondersteuning moest je echter nog steeds goed weten wat je deed als je overstapte. Het was daarom niet toegankelijk voor nieuwkomers. Vooral problemen met Wifi en printers kwamen toen veel voor. Iedereen gebruikte altijd voor alles Windows, met nagenoeg geen Macbook of wat dan ook te bespeuren. Cloud-computing bestond niet dus alles dat gedaan werd vereiste een Windows systeem. Bovendien was het ook niet alsof er computers met Linux in de winkels lagen, dus was het aan mensen zelf om het te installeren. Iets dat intimiderend kan zijn als je het niet gewoon bent. Door dit alles was er het gezegde dat ‘Linux gratis was als je tijd waardeloos is’. En ik was het daar destijds eigenlijk mee eens.
De linux gemeenschap is over het algemeen verdeeld in twee groepen. Je hebt de puristen (laten we ze Stallmanisten noemen) die een ideologie van absolute vrijheid volgen. En er zijn de gewone praktische mensen, die er wel wat in zien zolang het maar nuttig blijft. Ik ga het niet verder hebben over de eerste groep omdat ze voor dit boek, en jou persoonlijk in alle waarschijnlijkheid, er niet toe doen. Weet gewoon dat er wat extremer volk is als het op digitale vrijheid aankomt.
Dat er steeds minder respect is voor de rechten en belangen van de eindgebruiker wordt pijnlijk duidelijk. Mensen gebruiken zwakkere en beperktere prullen, en springen van nieuwe "hippe" app naar "nieuwere" app. Alles moet vanuit de zetel kunnen. Die beperkte vraag zorgt dat de markt opgesplitst word aan lage kwaliteit software en streaming aan de ene kant, en puur professionele "services" aan de andere. De desktop lijkt steeds minder relevant. Maar dat is het hem net. Het gebrek aan kwaliteitvolle besturingsystemen en slechte ondersteuning van de thuisgebruiker zijn het gevolg hiervan. Het goede nieuws is dat er velen zijn die weten dat het anders kan, en beter verwachten. De desktop "lijkt" alleen maar in verval, maar zal altijd aanhangers hebben. Het probleem is dat er al een hele generatie aan het opgroeien is die deze toestanden normaal vind, en waarvan velen waarschijnlijk niet beter kennen of verwachten.
Maar het heeft geen zin om op te geven en je er bij neer te leggen. Er zijn talloze anderen die evenzeer bezorgd zijn en effectief oplossingen maken. Die niet gewoon jammeren. Zij werken aan hardware en software die anders is, vaak uit principe, maar meestal omdat ze geloven dat het simpelweg kwalitatief beter is. Er is een platform waarop er geen achteruitgang, maar constante vooruitgang is!
Linux is sinds ongeveer 2016 erg veranderd, en het is bijna mogelijk voor de meesten om naar Linux over te stappen. Nu zelfs als je in de computerwinkel kan vragen om te testen (maak echt dat je zeker ben!) of de printer/scanner goed werkt ermee. Er zat altijd een paar jaar tussen elke keer dat ik het opnieuw eens bekeek. Maar in 2017 had Linux Mint mij overtuigd dat de tijd eindelijk was gekomen. Toen Valve plots de wereld van PC gaming op zijn kop zette met Steam Proton was de laatste twijfel weg. Over het algemeen zie ik maar heel weinig nadelen, en ontzettend veel voordelen. De toekomst voor de intellegente consument kan er mooi uitzien!
Laten we de nadelen even uit de weg halen. Veel commerciële software is nog niet ‘officieel’ beschikbaar en ondersteund op Linux. Dit is vooral voor mensen die hun brood verdienen met hun computers een probleem. Als Adobe Suite (serieus waarom zijn ze dan in godsnaam een ‘sponsor’ van de Linux Foundation?) en Autodesk software beschikbaar worden kan, ondanks wat ze beweren, er een serieuze shift plaatsvinden. We zien een groot voorbeeld bij de samenwerking tussen Disney en Crossover om Linux te kunnen gebruiken voor hun animatie. Dit hebben ze gedaan na een grondige studie waarin ze het vergeleken met ondermeer Windows, MacOS, BSD en meer. Ook andere bedrijven (en eindgebruikers) die reeds getroffen waren door ransomware hadden dat kunnen voorkomen als ze Linux hadden gebruikt. Dat Disney voor grote delen wil overstappen na een grondige studie zegt genoeg over het potentieel hier. Al bleek het eidele hoop dat het Adobe en Autodesk zou aanzetten om al hun software erop beschikbaar te maken. DaVinci Resolve en andere CAD software kunnen nagenoeg evengoed werken (patentsabotage terzijde). Ze zijn gewoon niet een industrie standaard.
Printers werken steeds vaker zonder problemen, en zijn eerlijk gezegt even vervelend aan het worden op Windows. Ik had geen enkel probleem met over het netwerk te printen op de 'HP Envy 5032'. Toch is dit maar een kleine troost. Het is verbijsterend hoe toestellen die we al decennia gebruiken nog altijd een absolute koppijn zijn. Er zijn nu allerhande onnodige software en apps waarin je zelfs reclame krijgt voor hun 'inkt en papier leveringsdiensten'. Dat ze naar dit soort praktijken moeten overgaan is eerlijk gezegt hun eigen fout. Als je het per liter of gewicht bekijkt is het goedkoper om in plaats van zwarte Inkjet cardridges het volgende te kopen: dure champagne, mensenbloed, ,.. Het is letterlijk één van de duurste vloeistoffen die bestaan! Er zijn zelfs gevallen geweest waarin het goedkoper was om hele printers, met gratis inbegrepen inkt, te kopen en zo op te gebruiken! Dit komt gedeeltelijk omdat men de toestellen met verlies verkopen, om het geld terug te verdienen aan erg dure inkt. Wat iemand die dus liever gewoon het toestel doet met al die lege printertoestellen aan moet vangen weet ik niet zo zeker. Als je ze weet te verkopen voor een prikje heb je zeker wat geld bespaard, maar het ecologische prijskaartje zou niet mooi zijn. Iedereen heeft echter door dat het teveel kost. En de meesten proberen dus zo weinig mogelijk te printen. Omdat zelfs het weinige inkt dat je in een cardridge hebt niet gebruikt wordt omwille van "redenen". Menig firma of IT-beheerder zal je bevestigen wat een koppijn printers en scanners al kunnen zijn zonder dat er iemand Linux gebruikt. Scanners terzijde, is het wel zo dat printers steeds beter werken op Linux. En als het zo doorgaat is het binnenkort zelfs zo, dat het altijd makkelijker om printers aan te sluiten op Linux in plaats van Windows. Maargoed Linux is natuurlijk niet perfect, en we hebben het hier over de nadelen.
Ook voor gamers is de situatie nog niet ideaal. Steeds meer games ondersteunen Linux officeel, en de meeste die het niet doen werken alsnog met doorgaans weinig problemen als je ze op Steam koopt. Wat niet op Steam beschikbaar is kan ook steeds makkelijker geinstalleerd worden dankzij Lutris, PlayOnLinux, Wine enzovoorts. Maar niet alle multiplayer games werken evengoed. Cheating is een steeds groter probleem dat multiplayer gaming voor iedereen verpest. Anti-cheat software is helaas erg noodzakelijk als je enige fun wil hebben. Games die niet officieel Linux ondersteunen en gebruik maken van 'Easy Anti-Cheat' en 'BattlEye' werken niet. Het was aangekondigd dat er aan dit probleem zou worden gewerkt, maar voorlopig ziet het er niet naar uit dat er iets van zal komen. De verwachting is dat nieuwere versies van Linux dit probleem geheel kunnen omzeilen zodat je zonder ongemak Apex Legends kan spelen, als het dan nog populair is..
De twee laatste problemen die nu zo goed als irrelevant zijn is het gebruik van de terminal en fragmentation. De terminal (ook wel shell genoemd) is waar je gebruik maakt van de 'Command Line Interface'. Dit klinkt allemaal heel erg ingewikkeld, verwarrend en bovenal onnodig. En ja, tegenwoordig is het zowat geheel onnodig. Je kan nu perfect Linux gebruiken zonder er ook maar één keer gebruik van te maken. Linux heeft gewoon veel gevorderde gebruikers die deze optie waarderen. Maar het hoort geheel optioneel te zijn. En dat is het ook.
Verder kan het voor iemand die nieuw is enorm overweldigend zijn hoeveel keuze ze hebben qua distributie. Er zijn tientallen gekende distributies en in het totaal zelfs honderden. Fijn als je graag vanalles wil uitproberen, maar nogmaals hoef je u hier geen zorgen om te maken. Het is makkelijk om een eenvoudig overzicht te krijgen op de keuzen. Er zijn een hoop die specifiek gemaakt worden voor bepaalde toestellen of doeleinden en die dus niet nodig zijn. Servers bijvoorbeeld. De desktop systemen zelf hebben een paar grote "families" die de meeste gebruiken. Hier is een overzicht van wat ik niet aanraad:
Arch en alles dat erop gebaseerd is zoals Manjaro, EndeavorOS, Garuda en een twintigtal anderen:
Kan je best naast je neerleggen. Ze zijn veel minder stabiel en gebruiksvriendelijkheid is geen prioriteit. Verder hebben veel van de gebruikers (stereotypes bestaan voor een reden!) een reputatie van elitisme en grofheid. Arch-systemen vereisen voortdurend updates, en het gebeurd regelmatig dat ze stoppen met werken als je ze niet regelmatig installeerd. Of net als je ze wel bijwerkt.. Blijf er gewoon van weg, wat ze je ook zeggen!
Onafhankelijke distros als Gentoo, Void, NixOS, Solus, Mageia, Slackware, LFS, Clear Linux..:
Ofwel te hardcore, te experimenteel, of te weinig ondersteuning. Ik heb zelf een tijdje Solus gebruikt en er zelfs aan gedoneerd. Je laat ze doorgaans best links liggen sinds ze je minder informatie en ondersteuning vind, en ze weinig echte voordelen hebben ten opzichte van andere opties.
Redhat en SUSE families waaronder Fedora, Opensuse, GeckoLinux, en een hele hoop professionele en doelgerichte distros:
Terwijl sommige zoals Fedora en Opensuse wel eens gebruikt worden door thuisgebruikers is deze software vooral voor business. Als je ze toch wil gebruiken zal je doorgaans geen probleem hebben met de RPM-paketten te vinden die ze gebruiken om software te installeren.
BSD: FreeBSD, OpenBSD, GhostBSD..
BSD is niet Linux. Je zal het mogelijk wel eens tegenkomen wanneer Linux vermeld word omdat het software deelt. Het is een besturingsysteem dat vooral gericht is op de aanhangers van de 'Unix philosophy'. Sommigen zien de gebruikers ervan als een puristische culte, anderen zien het als de laatste hoop wanneer Linux naar de hel gaat door inmenging van grote bedrijven.
Vreemde of niet-serieuze distros:
Bekende voorbeelden hiervan zijn ondermeer: Red Star OS, het besturingsysteem dat het Noord-Koreaanse regime heeft laten maken. 'Hannah Montana Linux' voor wie alleen het beste wil dat er beschikbaar is (maar niet heus). Ubuntu Christian Edition, Ubuntu Satanic Edition, en andere.. Goed om even te lachen met het bestaan van zulke besturingsystemen maar voor de rest niet al te zinvol.
Iets dat steeds minder een probleem is, maar waar ik persoonlijk veel ergernis in vond was het gebrek aan makkelijk te gebruiken en toegankelijke file-sharing op het lokale netwerk. Uiteindelijk had ik gewoontes gebouwd die rond het probleem heen werken. Eerlijk gezegt is het absurd dat het besturigsysteem dat een overweldigend aandeel van de servers gebruikt, een ellende is om als thuisgebruiker bestanden mee te delen. Tegenwoordig wordt dit meer via cloud en andere externe servers gedaan. En software als Warpinator, Nitroshare (ook met Windows en MacOS), en dergelijke maken het een stuk makkelijker. Als je iets groots wil sturen, zonder met USB-sticks of externe harde schijven te prullen, dan kan dit nu. Maar een makkelijk te gebruiken alternatief dat standaard is ingebouwd zodat gebruikers elkaar altijd toegang kunnen verlenen tot mappen en bestanden ontbreekt nog steeds. Samba zou dit moeten doen, maar ik heb het nooit aan het werken gekregen. Dit is ook één van die zaken dat aan het beteren is op Linux, maar lastiger word in Windows.. Het stoort mij enkel dat ik de enige lijk te zijn die dit als een tekortkoming van basisfunctionaliteit ziet.
Ondanks al de vergelijkingen die ik maak is Linux is geen rechtstreekse vervanging voor Windows of MacOS. Als iemand van Windows overschakelt naar MacOS verwacht men hopelijk niet dat alles hetzelfde is. Yup, ik zeg dat na mij te ergeren over de verschillen die MacOS heeft met Linux en Windows.. Omgekeerd, moet je ook hier open zijn voor grondige veranderingen. Niet alle software die je reeds gebruikt zal beschikbaar zijn op Linux. En terwijl het meeste er steeds makkelijker op aan de praat te krijgen is, kan je beter op voorhand controleren of wat je absoluut "nodig" hebt. Het onderscheid tussen "nodig" en "gewoon zijn" is trouwens een erg belangrijke. Voor tal van taken zal je gratis en vrije alternatieven vinden die je makkelijk kan terugvinden in de software centers. En veel software, die je al op Windows gebruikte kan je via dezelfde websites afhalen voor Linux. Al is dit vaak gewoon extra werk.
Met de voornamelijke problemen in Linux te hebben besproken, en al de problemen van de twee andere grote besturingsystemen te hebben aangewezen, laten we iets anders doen. Laten we het hebben over de talloze voordelen van Linux. Laten we het hebben over hoop.
Gebruiksvriendelijkheid en efficientie zijn twee heel andere zaken. Efficient wil zeggen dat met zo weinig tijd en moeite zoveel mogelijk gedaan kan worden. Het mag dus moeilijk zijn om te leren gebruiken. En Linux heeft veel software dat enorm efficient is. Maar iets is gebruiksvriendelijk als iemand die er geen kennis of ervaring mee heeft, de software kan gebruiken met een redelijk niveau van competentie. Een goede Linux distributie is dus makkelijk om te navigeren, voorziet je dus van gebruiksvriendelijke software en geeft je toegang tot grondigere tools.
Tenzij je het jezelf moeilijk maakt, zijn er tal van distros die doorgaans makkelijker te gebruiken zijn dan Windows. En persoonlijk vindt ik ze ook makkelijker dan MacOS. Maar ik ben bereid om te zeggen dat gewoonte daar een zware rol speelde. Linux Mint, Lubuntu, KDE Neon, Elementary OS,.. en meer zijn . Als je Arch, Gentoo of dergelijke installeert, zoek je zelf problemen. Deze zijn niet bedoeld voor iedereen, en mensen die deze aan beginners aanraden zijn hun verstand kwijt, of proberen je weg te houden uit elitisme (we noemen ze ‘gatekeepers’). We gaan dus even doen alsof de versies voor "experts" niet bestaan. Ze hebben naar het schijnt hun plaats, en die is niet hier.
Installeren op Linux gaat vlotter en makkelijker. Je kan nieuwe software zoeken en vinden zonder websites af te gaan en te zoeken naar een, hopelijk betrouwbare, downloadlink. Voor elke taak vind je gratis en vrije software door gewoon in je ‘software center’ te kijken. Gebruiksvriendelijke distros maken het dus ook veiliger. Als je Windows gebruikt, en je zoekt gratis software om iets te doen (zelfs iets eenvoudigs), dan moet je met de zoekmachine aan de slag. En heb je tal van links. Sommige zien er betrouwbaar uit en zijn goed. Andere zijn trial-versies die ontworpen zijn om je te beperken zodat je betaald. En dan zwijgen we nog maar over al de virussen en spyware.
Bovendien zijn de menus bij Windows erg inconsistent in design en veranderen ze ook. Ook in MacOS worden er zaken weggenomen na een update. Als je de Cinnamon omgeving (beste Linux Mint DE) gebruikt, verandert er niets. Als je houd van een strakkere/simpelere omgeving of een oudere computer hebt met de LXQT (Lubuntu is hier geweldig voor) omgeving, blijft het consistent. Het maakt niet uit waar je mee werkt, de werkomgeving blijft veranderd niet zomaar.
Wanneer mensen zeggen dat MacOS geen malware krijgt of dat het altijd ‘secure’ is overdrijft men. En hetzelfde geld voor Linux. Ook deze twee platformen hebben al security problemen gehad. Geen enkel systeem is perfect. Dat is de aard van het beest. Maar door het absolute marktaandeel van Windows bleven de andere twee grotendeels gespaard. Dit wil natuurlijk ook zeggen dat het interessant kan zijn om van mensen die zich veiligvoelen een doelwit te maken. Toch mogen we niet veronderstellen dat dit ze allemaal even zwak of kwetsbaar zijn. Of het nu prestaties is of veiligheid, Linux is beter ‘by design’.
Ook is controle van de eindgebruiker belangrijk op vlak van stabiliteit en veiligheid. Updates kunnen deze niet alleen verbeteren, maar ook slechter maken. Het is belangrijk dat veiligheidsupdates gescheiden zijn van andere updates. En dat de updates voor het besturingsysteem gescheiden zijn van die voor de applicaties. Dit wil zeggen dat je de veiligheidsupdates kan uitvoeren wanneer het je uitkomt (best zo snel mogelijk als er geen problemen mee zijn), en dat je de andere twee kan laten als je vind dat dit beter uitkomt. Stabiliteit kan belangrijk zijn voor je werk of onderneming, en oppervlakkige updates kunnen dit nodeloos verstoren. Het is dus vooral als professional geen slecht idee om ze bijvoorbeeld op een onbelangrijke computer uit te proberen. Of je laat net als de rest over aan de IT-beheerder als je er eentje hebt rondlopen, die zal het je wel laten weten. Geen chaos meer als tientallen computers op je afdeling plots niet werken! Niet meer minuten lang (of een uur of meer, ‘we have all been there’) wachten op een update als je thuiskomt en even je laptop aanzet om mails te checken of een potje te spelen. Met Linux zijn er geen constante pesterijen meer, en het langste dat het ooit heeft geduurd was 20 minuten voor ALLE updates, belangrijk of niet. Ik koos wanneer het updatete, ik kon ondertussen gewoon er op verderdoen, en het moet (meestal) NIET herstarten. Niets meer van de vertragende updates bij die je toestellen vertragen omdat het niet te lang mag meegaan.
EN VOORAL geen Windows 10 Forced Updates en restarts meer! Serieus, zelfs als men zegt dat ze niet willen. Zelfs als men het uitzet. Zelfs als men met iets bezig is. Of je nu uren iets aan het ‘renderen’ was, of je bent met iemand aan het praten, of je bent aan het gamen. Zelfs als je de meest recente update al had gedaan. Plots uit het niets, herstart je computersysteem. Het maakte NIET uit wat erop bezig is. Dit was ook gebeurd met mensen die de gratis upgrade naar Windows 10 niet wensten. Een OS upgraden, zonder back-ups, is dom en riskant. Dit toonde een volkomen gebrek aan respect voor klanten, eindgebruikers en consumentenrechten (als je die al hebt, ik betwijfel het soms in de VS). En zeggen dat je dit gewoon kunt uitzetten in de settings is geen argument. Want het is al aangetoond dat instellingen worden genegeerd of teruggezet naar de standaardinstelling. En raad eens wat die is.
Als je computer ouder is dan 2006 raad ik aan dat je een nieuwe koopt. Hoe goedkoop die ook is. Zelfs als je ugrade een SBC (singleboard computer) is zoals de LattePanda. Serieus, maak het jezelf makkelijk. Of kijk verder in dit boek voor geweldige builds! Gedaan? Goed. Nu dat je minstens over een goedkope 64-bit machine beschikt, laat me je vertellen dat tenzij websites hele gigabytes groot worden je geen upgrades nodig hebt. Zelfs op je oudere of zwakke machine kan de meest recente versie van een lichte OS (zoals Lubuntu) vlot werken. En het gaat niet trager worden na acht maanden van regelmatig gebruik, of enkele updates. Windows heeft onderhoud nodig, de software moet soms opgeschoond worden om te zorgen dat het vlot blijft werken. Niet met Linux! Graag gedaan.
Ik zal niets zeggen over het gebruik van Google of Facebook. Alleen al wegstappen van Windows lijkt ongetwijfeld intimiderend voor velen. Maar zoals je al hebt gelezen hoeft dit niet het geval te zijn. En beter nog, Linux is beter voor je privacy. Alles dat je machine deelt doe je met toestemming, net als vroeger. Al moet ik wel waarschuwen dat nog niet alle distros begrijpen dat je moet ‘aanvinken om te delen’. En dat ‘uitvinken om niet te delen’ niet goed genoeg is. Het gebrek aan informatie over de gebruikers is een nadeel voor degene die aan Linux werken, dus meer info willen is begrijpelijk. Maar zelfs het principe is belangrijk. Ze weten wel welke distro ik bedoel..
WAT? Zullen velen die jaren geleden hebben geprobeerd ongetwijfeld zeggen. LEUGENS! Roept de massa. Maar tenzij je een nVidia kaart hebt. Of een laptop met nVidia Optimus. Ja. Als je een OS kiest die zich niet (overdreven) focust op het gebruik van enkel vrije software, dan werkt alles gewoon. Vooral als je AMD hardware in je computer hebt. Mac computers zijn doorgaans erg compatibel, en alle functietoetsen op mijn Macbook Pro werken. Dit is een groot verschil met vroeger. Dit was vroeger het grootste probleem, vooral met draadloos internet. Dit werkt meestal zonder problemen nu. En als je twijfelt kan je met veel distros alles makkelijk testen met een Live USB alvorens het te installeren!
*Let echter op: als je ook aan videoproductie doet (en niet voor Disney werkt). Er is wel degelijk betaalde en professionele software zoals Davinci Resolve. Maar ‘proprietary codecs’ kunnen een probleem zijn.
Je kan en MAG doen ermee wat je ook maar wil. Het is vrije en open software. Dit is wat het zo succesvol maakt in de bedrijfswereld. Noem een toestel dat digitaal is, en de kans is groot het met Linux werkt. Je kan het niet gek genoeg verzinnen. Dit is logisch want het kost de fabrikant, en dus ook de klant, niks per toestel. Het wil ook zeggen dat het mogelijk is om het af te splitsen als dit in ons belang is. Hopelijk hoeft dit nooit.
Als je een andere werkomgeving wel (DE: Desktop Environment) kan je een andere installeren. Je kan verloren raken in al de coole tweaks die je er ondermeer kunnen laten uitzien als een Hollywood hacker (de i3 tiling window manager, gebruik dit niet als beginner!). Al raad ik aan dat je gewoon gebruikt wat je hebt vanaf de gewone installatie. Je kan gewoon iets totaal anders installeren en dan uit- en inloggen. Maar ik raad meestal een herinstallatie aan. Je kan in dezelfde DE ook makkelijk andere themas installeren die de kleuren en stijl van de iconen en balken veranderen. Bovendien is er doorgaans erg goede 'darkmode' ondersteuning.
Dell verkoopt allerhande modellen laptops met Ubuntu. Het is niet mijn voorkeur in Linux maar zeer populair, het geniet de meeste rechtsreekse ondersteuning. Er zijn ook tal van merken die zich onderscheiden hierin zoals System 76 of Entroware. Vooral Purism heeft mijn aandacht doordat men verdere stappen nemen dan eender welke fabrikant met killswitches. Wat Purism voor de consument doet, dat enkel veiligheidsfirma’s of overheidsinstellingen kunnen krijgen is Intel Management Engine uitschakelen. Intel ME of AMD PSP zorgen dat je niet honderd procent zeker bent wat je computer allemaal doet ongeacht welke software je gebruikt. System76 bied stijlvolle systemen in allerhande vormen en maten met hun eigen Pop!_OS besturingsysteem. Compulab is waarschijnlijk de computerbouwer waar ik het meest van onder de indruk ben. Hun Mintbox en Mintbox Mini systemen zijn compact, krachtig en volkomen stil! De Mintbox is een Compulab Airtop met Linux Mint. De Pro variant kan al het zware werk dat veel grotere systeem met dezelfde onderdelen kunnen, zonder problemen. Het is gewoon zo goed ontworpen en gebouwd! Veel van deze systeembouwers gebruiken bovendien Nvidia onderdelen, dus je kan zeker zijn dat ze werken als dat alsnog je voorkeur is!
“LEUGENS!” hoor ik alweer (ik denk dat ik gek wordt tijdens NaNoWriMo). Maar ik heb echte argumenten hiervoor. Reeds in 2017 waren er meer dan 3000 spellen met ‘native support’ voor Linux. In 2021 zijn het er al meer dan 6000!! Handheld games terzijde is dat meer dan al de NES tot WiiU games samengeteld!
Als je het ziet als een console, wat kan als je het instelt zodat het opstart met 'Big Picture Mode' en je een controller hebt, dan is dit de console met het grootste aanbod. Een derde van mijn eigen spellen (meer dan 1100) had al ‘native support’. Gooi er al de spellen bij die werken met Steam Proton en het aantal wordt aanzienlijk groter. Je moet begrijpen dat we een erg skeptische bende zijn. Vooral als het op Linux ondersteuning aankomt. Het meest verbazende van dit alles, was hoe goed de eerste publieke versie ervan werkt. Het laatste aantal dat de community op ‘protondb.com’ had bevestigd zijn het er bijna 18000 zijn. Tegen dat je dit leest zijn er meer dan 30.000 spellen op PC. En een vijfde van dit ongeloofelijke aantal heeft ‘native Linux support’. Zelfs als er niet veel ‘big budget’ games bij zijn, slaat het argument dat Linux niet geschikt is om te gamen geen hout. Al is het belangrijk dat nieuwe en ook grote releases het correct ondersteunen. Het aantal Linux gebruikers zal erg hard stijgen. Dat lijkt onvermijdelijk.
Gelukkig hebben veel populaire engines zoals Unity en Unreal Engine ondersteuning voor veel platformen, waaronder Linux. Er is met de huidige tools geen excuus om het zowel op Mac als Windows uit te brengen, maar niet op Linux. Al is dit iets wat men in de toekomst hoe dan ook wil doen. Zelfs EA, ja Electronic Arts, hun nieuwe engine zal Vulkan API en Linux ondersteunen. Het kan zijn dat de reden hetzelde is als waarom Valve naar Linux keek, de mislukte GFWL-service en de tweede poging met Microsoft Store. Waarom je in godsnaam nog iets van EA zou willen kopen weet ik niet. Maar het de Origin games kunnen werken via Lutris.
En oudere PC games werken vaak makkelijker op Linux dan op nieuwere versies van Windows. Je hoeft voor compabiliteit geen speciale retrogaming PC te bouwen en installeren met oude onderdelen en software die je nog kan vinden op Ebay. Want je kat Linux op zowat alles installeren.
9. Steeds meer applicaties zijn ‘web-based’
Steeds vaker maakt het niet uit welk besturingsysteem of toestel je gebruikt. Web-based (dus ook cloud-based) applicaties maken enkel gebruik van je browser. Dus als het werkt op je browser maakt het niet uit welk besturingsysteem je hebt. Dus je kan net zo goed geld en moeite besparen door een eenvoudige Linux distro to gebruiken. God weet dat met hoeveel geheugen enkele tabbladen innemen dat je het extra geheugen dat je overhoud kan gebruiken in dat geval..
Als je een geheel nieuwe computer bouwt kan je onmiddelijk overwegen om er volop in te gaan en enkel Linux te installeren. Maar als je momenteel op het systeem Windows gebruikt is het het beste dat je er wat mee experimenteert in een virtuele machine. Op die manier kan je kijken wat je goed vind, en wat je niet aanspreekt. Bovendien kan je een idee krijgen van welke software beschikbaar is. Het is niet ideaal om te blijven gebruiken, maar het is zeker een veilig beginpunt.
Iets anders dat je best kan doen, zeker als je reeds een Windows installatie op een desktop PC hebt, is de Windows schijf uittrekken, een nieuwe SSD insteken om Linux op te installeren. Je kan de Windows schijf daarna terug aankoppelen zodat je toegang hebt tot al je bestanden en de Windows schijf zelfs gebruiken als een backup! Het staat gewoon in je verkenner en je kan makkelijk aan alle bestanden van alle gebruikers zolang het niet geëncrypteerd is met Bitlocker (praktisch geen enkel systeem is dat). Op deze manier kan je er ook op terugvallen als er iets mis is, of iets echt niet wil werken op Linux. Of het geeft een mooie schijding van je Windows werkomgeving, en je eigen Linux omgeving.. Het heeft vele voordelen.
Nu iets dat ik voor moet waarschuwen is dat je dit inderdaad kan doen, om makkelijk toegang te krijgen tot iemand zijn of haar bestanden. Dit is handig voor onderhoud, en heeft ongetwijfeld veel meer goed dan kwaad gedaan. Maar dit kan natuurlijk makkelijk misbruikt worden. Je hoeft trouwens niet een PC open te draaien en een SSD aan te sluiten met een SATA-kabel ofzo, om aan de bestanden van een Windows schijf te komen. Een live USB met Linux erop, en een externe HDD voor de bestanden is goedkoper en makkelijker..
Nudat iedereen begrijpt hoe belangrijk het is om minstens hun laptops te encrypteren, laten we het hebben over de opties die je hebt. Ik heb reeds uitgelegd welke distributies ik afraad. Over het algemeen is het best simpel. De Debian familie is de grootste, zowel in het aantal distros dat ervan is afgestamd, als het aantal gebruikers. Debian zelf is ontzettend stabiel, en de hoeveelheid software dat tot je beschikking is, is enorm. Het is deze betrouwbaarheid dat je het kan terugvinden in supercomputers en het Internationaal Ruimtestation (ISS). Maar het is niet gemaakt om gebruiksvriendelijk te zijn. Het is om deze redenen dat het de basis vormt voor bijna alle Linux computers.
Ubuntu is gebaseerd, maar niet helemaal afhankelijk van, Debian. Ik heb reeds uitgelegd wat de enorme bijdrage van Ubuntu is. Het kan niet onderschat worden. De software is meer up-to-date en toegankelijk dan het uiterst voorzichtige en ontzettend traag vorderende Debian. Toch raad ik niet aan om standaard Ubuntu te gebruiken. Daar zijn enkele redenen voor. Maar de voornaamste is dat de distros die gebaseerd zijn op Ubuntu, volgens mij beter zijn. Ubuntu heeft talloze spinoffs waarbij je Ubuntu krijgt met een andere Desktop Environment dan Gnome. Xubuntu gebruikt XFCE, Kubuntu en KDE Neon hebben KDE, Lubuntu gebruikt LXQT, er is Ubuntu Budgie, enz.. Je hebt ook andere forks zoals Elementary OS die met hun Pantheon omgeving duidelijk zich laten inspireren op MacOS. Er zijn er heel wat. Het handige aan Ubuntu als basis is dat wanneer je afvraagt of iets werkt, of opgelost kan worden met je distro, het antwoord hetzelfde is als met Ubuntu. En er is veel informatie over Ubuntu.
Wat ik echter aanraad zijn twee andere Ubuntu-based distros. Afhankelijk van wat je wil in je nieuwe computer avontuur, raad ik deze aan:
Linux Mint (Cinnamon versie) is de meest gebruiksvriendelijke optie voor mensen die overstappen van Windows naar Linux. Het is één van de beste out-of-the-box ervaring die je kan krijgen. Alles staat op de logische plaats, en is pragmatisch. Als je Windows XP of 7 mist, overweeg dan zeker om de Cinnamon omgeving te kiezen. Je kan natuurlijk de kleuren enzo veranderen als het standaard thema je niet aanstaat. Maar over het algemeen zullen velen het een stuk aangenamer vinden om naar te kijken, dan de ontzettend inconsistente Windows 10 interface. Ik zet het zelf meestal wat donkerder en zet de taakbalk links op de desktop. Voor mijn laptops waar ik mogelijk in fel licht werk, zet ik het op high-contrast en alles zo licht mogelijk.
Nooit heb je het gemakkelijker gehad om op een veilige manier de software te ontdekken en installeren. Dit komt door de Software Center die gebruiksvriendelijke besturingsystemen zoals Linux Mint bieden. Waarom allerhande websites zoeken, enkel om software te vinden die niet helemaal gratis is? Veel van de software die ik gebruik, en verkies, heb ik gevonden door hier rond te kijken en zoeken. Ook de gebruikelijke software als Steam, Firefox, VLC, Skype, Spotify, en nog veel meer. Je kan het allemaal simpel starten vanaf je traditionele startmenu. Als iemand die veel schrijft gebruik ik zelf andere Office software dan Libre Office (de Linux standaard). Software zoals Focuswriter, Free Office (niet standaard inbegrepen, en waarvoor ik heb gekozen om te betalen) en OnlyOffice kunnen ook voor jou prima werken!
Linux Mint bestaat al redelijk lang en is volledig toegewijd aan thuisgebruikers van alle niveaus. Velen noemen het Linux voor beginners, maar wat je met één distro kan, kan je principe ook met een ander. En veel van veleisende professionele gebruikers waarderen een distro die out-of-the-box dat vlot geïnstalleerd kan worden, met alles erop en eraan. Hun tijd is immers kostbaar! Er is ook een versie gebaseerd op Debian, Linux Mint Debian Edition (LMDE) waarbij men later probeert om te zorgen dat het net zo goed werkt als de gewone Ubuntu-based versie. Dit zorgt dat zelfs als Ubuntu niet meer wenselijk zou zijn als basis, dat er iets is om op terug te vallen. Het helpt ook om mensen die graag de voordelen van Debian willen hebben, of Ubuntu echt niet willen, alsnog met iets kunnen werken dat gebruiksvriendelijker is en er verzorgder uitziet dan een gewone Debian installatie.
Aan de andere kant zijn er velen die nu ze van Windows kunnen wegstappen liever iets geheel anders zouden willen gebruiken. Oftewel omdat men wat afwisseling wil, of omdat ze geen liefhebber zijn van de klassieke look-and-feel van de Cinnamon DE. Geen nood! Pop!_OS maakt gebruik van wat wellicht (ik ben niet zeker) de meest voorkomende DE is, en het lijkt helemaal niet op Windows. Gnome is een DE die men ofwel graag heeft, of helemaal niet. Er is haast geen tussenin. Gnome is blijkbaar gemaakt met een workflow dat gebaseerd is op keyboard shortcuts. Terwijl dit een manier van werken is dat ook bij anderen omgevingen even goed werkt, wordt blijkbaar verondersteld dat je zo weinig mogelijk je muis wil gebruiken. Dat en het is duidelijk ook bedoeld voor touchscreens. Het gevolg is dat nogal verwarrend is om te gebruiken.
Je kan er erg veel aan veranderen met behulp van allerhande extensies, maar ik raad zeker aan om het te gebruiken zoals de mensen achter Pop!_OS het hebben ingesteld. Een nieuwe feature die zeer interesant is en ik hoop in andere distributies te zien is hun 'Pop Shell'. Dit maakt het mogelijk om gebruik te maken van een tiling-window-manager. Dit is een soort computeromgeving die veel hardcore gebruikers graag hebben, maar de doorsnee mens knekker gek maakt. Dat het als een makkelijke optie beschikbaar is die je aan en uit kan zetten is in mijn ogen revolutionair.
System76 computers en hun Pop!_OS besturingsysteem zijn enorm populair omwille van de erg goede ondersteuning van Nvidia hardware. Dit en andere optimalisaties maken het de één van de meest aangeraden distro voor gamers. Ik was zelf enorm skeptisch over het nut van een zoveelste op Ubuntu gebaseerde distributie. Zeker eentje dat gebruik maakt van Gnome. Maar het is moeilijk om een sterkere aanbeveling te doen, dan hetgeen dat mij van gedachte wist te veranderen. Want zoiets is zeker niet makkelijk. Aarzel dus niet om het uit te proberen op je systeem. Er is een speciale download voor Nvidia gebruikers die je een wereld van koppijn kan besparen. Kudos System76!